Joop Gans is met tussenpozen al bijna vijftig jaar betrokken bij ARS, hij is lid, etst en tekent, en heeft zevenentwintig jaar in het bestuur gezeten. Eind 2015 legde hij zijn bestuursfunctie neer. Tijd voor een gesprek.
Joop vertelt: “Ik ben geboren in 1941 in Leiden. Ik ben de oudste, mijn ouders kregen nog mijn zusje in 1942 en mijn broer in 1948. We hadden het niet breed thuis en mijn vader overleed toen ik 12 was. Ik wilde graag een vak leren en daarom ben ik -na mijn schooltijd- een grafische opleiding gaan volgen. Daarmee was volop werk te vinden. Dat was mijn grote motivatie. Ik vond tekenen heel leuk maar daar ging het niet om.” Hij werd reproductietekenaar op de studio van de Nederlandse Rotogravure Maatschappij aan het Galgenwater in Leiden. Hij zegt: “De Rotogravure gaf tijdschriften uit en verzorgde drukwerk voor bedrijven zoals kunstkalenders met mooi plaatwerk maar ook catalogi voor bollenboeren. De bloembollen werden getekend, dat vond men toen mooier dan foto’s. Het was leuk werk, we maakten er prachtige tekeningen van, met landschappen als achtergrond. Bij de ‘Roto’ heb ik mijn latere vriend Jan Mank leren kennen, hij was lid van ARS en is later nog enige jaren docent tekenen geweest. Jan attendeerde mij op ARS, hij vond het echt iets voor mij om daar te gaan tekenen en schilderen.”
Dit was eind jaren vijftig. Joop Gans ging lessen volgen op ARS, eerst bij Ad van Dijk. Later ging hij samen met Rien van Bergen, een andere vriend/collega van de Roto, figuurtekenen bij Julia Braendele. Haar lessen waren heel informeel, er werd klassieke muziek gedraaid en meneer Been, de beheerder van het pand, bracht voor een dubbeltje koffie rond. Daarna ging Joop op les bij Arnold Smit. Joop: “De eerste vrijdag dat we kwamen, deden we zoals we gewend waren, we pakten een tekenschot en gingen zitten. Arnold Smit zei: ‘Wat gaan we doen?’ Wij zeiden: ‘We gaan beginnen’. Maar Arnold Smit commandeerde: ‘Nee, Staan!’ Hij was heel streng. Tijdens de les liep hij rond om commentaar te geven, maar één man sloeg hij over. Aan het eind van de les ging hij naar die man toe en zei: ‘En wat kom jij hier doen?’ Ja, dat was de harde lijn van Arnold Smit. Ook tegen modellen was hij hard. Toen er eens eentje vijf minuten te laat was, stuurde hij haar zo terug naar Den Haag. Wij vonden het zwaar. Vrijdagavond ben je moe en dan ook nog de zweep van Arnold! Daarom hebben we gevraagd of de les naar de maandag kon. En ook nu nog geeft Saskia Masselink op maandag modeltekenen.”
Joop werd aspirant lid en later lid van ARS. In 1969 werd hij door Gerrit van der Post gevraagd of hij niet in het bestuur wilde en toen werd hij algemeen secretaris. Een belangrijke reden was dat hij zo lekker dichtbij woonde, namelijk aan het Pieterkerkhof. Dan was hij altijd in de buurt als er iets was.
Eind jaren zestig was dat, nog voor de restauratie van ARS eind jaren zeventig. Er zat een judoschool in het gebouw, toen die verhuisde kwam in de Saagmolenkamer het prachtige plafond onder de systeemplaten vandaan. Voor de restauratie lekte het dak als het regende. De beheerder, meneer Been, heeft jaren lang op zolder potjes en pannetjes neergezet om de regen op te vangen. De opvolger van Been heeft vlak voor de restauratie alle gipsen beelden op de binnenplaat op een hoop gegooid, om op te ruimen. Er was heel veel gebroken. Gelukkig kwamen Joop en een paar anderen op tijd om nog flink wat beelden te redden.
De Rotogravure werd eind jaren zestig gesplitst, de uitgeverij ging naar Amsterdam waar het onderdeel werd van VNU, dat vele tijdschriften uitgaf. Joop vertelt: “Ik zag de fotografie opkomen en de tekenopdrachten minder worden. Leuke opdrachten gingen bovendien naar reclamebureaus. Daarom ben ik naar de uitgeverij in Amsterdam overgestapt, waar ik vormgever en later art-director van vele vrouwenbladen werd. Het ging eerst om Eva, dat werd omgevormd tot een tijdschrift voor vrouwenemancipatie, waarvoor ik de naam VIVA heb bedacht. Het was een tijd van hard werken: om zeven uur de deur uit, na het eten werken en om twaalf uur ‘s nachts naar bed. Ik was toen al getrouwd, met Alice Zitman, we hadden twee kinderen. In 1976 viel het gezin en werk niet meer te combineren met ARS, ik heb het secretariaat toen aan Thea Bergman overgedragen”. Maarten Bergman was toen al vele jaren penningmeester.
Tot 1995 was Joop voor ARS buiten beeld. Maar de toenmalige voorzitter Rob Steenhorst, vroeg of Joop weer in het bestuur wilde komen. Joop: “De eerste keer dat ik in het bestuur zat hadden we omstreeks veertig leden en vijfentachtig cursisten. Nu hebben we honderd leden en vierhonderd cursisten. De cursisten zijn de kurk waar ARS op drijft. We moeten ons inspannen om de aantallen te behouden. De verhogingen van het cursusgeld baren me zorgen. We zijn nog steeds aan de goedkope kant. We hebben veel cursisten die het kunnen betalen, maar er zijn ook mensen die zich net één ochtend of middag kunnen permitteren. Als het cursusgeld verder omhoog gaat kunnen zij het niet meer betalen. Soms ben ik op een ochtend op ARS en dan zie ik mensen binnenkomen. Ze komen aansloffen, ze zijn moe, ze hebben een rotdag, ze zien het niet zitten, maar ze hebben betaald en gaan er dus heen… en als je ze dan om twaalf uur weer ziet, dan stralen ze; ze zijn gelukkig. Dat doet me zo’n plezier, dat is echt mijn drijfveer. We zouden een vorm moeten vinden voor mensen die minder verdienen. We hebben als vereniging een tekort van 20.000 euro. Als de prijsverhogingen tot gevolg hebben dat er minder mensen komen span je het paard achter de wagen.”
Joop heeft in zijn ARS carrière natuurlijk heel wat voorzitters meegemaakt. Hij vertelt: “Zo heb ik heel fijn samengewerkt met Rob Steenhorst en Fred Brandt. Fred is tien jaar voorzitter geweest. Hij heeft de statuten gemaakt, waarin onder andere staat dat je maximaal negen jaar in het bestuur mag zitten. Toen dat ingesteld werd zei ik, ‘hoe moet dat nou want ik zit al heel lang in het bestuur’. Maar Fred zei, ‘dan beginnen we nu met tellen’. En ja, vanaf 2006 tot 2015 is negen jaar, dus voor mij eindigt het dit jaar. Maar het is wel goed zo. Als je al met al zevenentwintig jaar in het bestuur gezeten hebt is het goed plaats te maken voor een jonger iemand met nieuwe ideeën en nieuw élan. Ik ben nu 74! Maar mocht er iets gebeuren, dan blijf ik beschikbaar.”
Tijdens de laatste ledenvergadering is Joop Gans tot erelid van ARS en tot lid in de Orde van Oranje-Nassau benoemd. Hij zegt bij zijn afscheid: “Ik ben vooral de collega-bestuurders en de ledenvergaderingen erkentelijk voor het vertrouwen wat zij mij steeds weer hebben gegeven!”
Afgelopen vrijdag werd tijdens de ALV van ARS het afscheid van Joop Gans uit het bestuur op festelijke wijze begaan. Voor zijn jarenlange inzet voor de vereniging werd hij benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Tevens werd hij benoemd tot erelid van ARS.